Wetenschap

Het was al in 1992 dat wetenschappers de wereld in een brief — ‘World scientists’ warning to humanity’ — waarschuwden voor ontwikkelingen die de mensheid en de wereld bedreigen. De plasticsoep was toen nog onbekend en kwam dus niet in het rijtje voor. Inmiddels behoort plasticvervuiling met al haar consequenties tot een van de grootste mondiale milieurampen en onderzoeken honderden, zo niet duizenden wetenschappers de schadelijke effecten ervan. Er wordt steeds meer bekend, maar er zijn ook nog veel kennislacunes.

Wetenschappers dragen bij aan de kennis over de plasticsoep, maar zijn beperkt in hun mogelijkheden. Veld- én laboratoriumstudies zijn kostbaar en vóór je een gefundeerde uitspraak kunt doen ben je al gauw jaren verder. Kennis over giftigheid en effecten van nanoplastics is bijvoorbeeld dringend gewenst. Deze deeltjes kunnen weefsel en cellen binnendringen. Maar er bestaan geen instrumenten die de nanoplastics goed kunnen meten. Daardoor kan niet eens worden vastgesteld in welke mate we überhaupt worden blootgesteld. Een ander probleem is het gebrek aan protocollen. Wetenschappers volgen hun eigen methoden, waardoor de resultaten van verschillende onderzoeksgroepen onderling niet goed vergeleken kunnen worden.

Plastic tast niet alleen afzonderlijke dieren aan, maar ook ecosystemen. Is er een kritische grens aan de vervuiling? Voor de Aarde hebben wetenschappers negen planetaire grenzen aangewezen, waaronder klimaatverandering, verlies van biodiversiteit, verzuring van de oceanen, en chemische verontreiniging. Wanneer die overschreden worden, is ecologisch herstel niet goed meer mogelijk. Wetenschappers hebben betoogd dat ook plasticsoep een planetaire grens is. De vraag welk effect plasticsoep precies heeft op Systeem Aarde, valt echter moeilijk te beantwoorden. Maar, stellen de onderzoekers, er is alle reden om aan te nemen dat ook plastic een negatief effect heeft en steeds meer zal hebben op Systeem Aarde.