Waarom het VK plastic afvalexport moet verbieden – en waarom Plastic Soup Foundation dit steunt

Door Environmental Investigation Agency (EIA UK) en 53 mede-ondertekenaars, met steun van Plastic Soup Foundation

Een stap in de goede richting, maar is het genoeg?

De Britse overheid bereidt dit najaar een consultatie voor over haar plannen voor een circulaire economie. We juichen het toe dat de overheid plasticvervuiling serieus neemt, zoals blijkt uit de nieuwe Circular Economy Taskforce en de Britse inzet voor het Global Plastics Treaty. Het publiek maakt zich grote zorgen over plastic afval, en de focus op vermindering van plasticgebruik is een belangrijke stap.

Maar er ontbreekt iets cruciaals: een volledig verbod op de export van Brits plastic afval. Zonder dit verbod blijft het VK een schadelijke, onethische handel in stand houden – en ondermijnt het haar eigen vooruitgang.

Het probleem: Britse plastic afvalexport is een achterdeur

Het Verenigd Koninkrijk produceert enorme hoeveelheden plastic afval – veel meer dan het zelf kan verwerken. In plaats van dit probleem aan te pakken, wordt een groot deel geëxporteerd, vaak naar landen die het niet goed kunnen verwerken. Ook Nederland speelt hierin een sleutelrol: ons land is een van de grootste importeurs van Brits plastic afval, maar exporteert een deel daarvan vervolgens weer door naar andere landen, vaak met minder strenge milieuregelgeving.

Deze praktijk heeft ernstige gevolgen:

• Voedt afvalcriminaliteit en milieuschade in ontvangende landen, waar plastic vervuiling ecosystemen verwoest en de gezondheid van mensen bedreigt.
• Ondermijnt nationale inspanningen om plastic consumptie en afval te verminderen, zowel in het VK als in Nederland.
• Riskeert juridische aansprakelijkheid, omdat de voortdurende export in strijd is met internationale verplichtingen van het VK.

Eerdere beloftes om deze handel te stoppen zijn niet nagekomen. Ondertussen nemen andere landen wel drastische maatregelen: de EU heeft de export van plastic afval naar de meeste landen effectief verboden, en belangrijke ontvangende landen zoals Thailand, Indonesië en Maleisië hebben zelf importverboden of strenge beperkingen ingesteld.

Nederland als doorvoerhaven voor Brits plastic afval

Nederland is niet alleen een belangrijke bestemming voor Brits plastic afval, maar fungeert ook als doorvoerhaven. Een deel van het plastic dat het VK naar Nederland stuurt, wordt hier niet verwerkt, maar doorgevoerd naar landen met minder strenge milieuregelgeving. Dit maakt Nederland medeverantwoordelijk voor de milieuschade en afvalcriminaliteit die elders ontstaat. Een Brits exportverbod zou niet alleen het VK, maar ook Nederland dwingen om haar eigen afvalstromen beter te beheren en te investeren in echte, duurzame oplossingen.

Nieuw bewijs, zelfde urgentie

Sinds EIA deze zorgen voor het eerst onder de aandacht brachten van Britse ministers, is het bewijs alleen maar sterker geworden:

• Britse plastic afvalexport is nog nooit zo hoog geweest sinds China’s National Sword-beleid; vertragingen en zwakke maatregelen duwen steeds meer afval over de grens.
• Afvalcriminaliteit en fraude blijven een groot probleem in ontvangende landen, met verwoestende gevolgen voor milieu en gezondheid.
• Steun voor een verbod groeit, onder andere door de bevindingen van het Runnymede-onderzoek naar klimaatverandering en racisme.

Toch dreigen huidige voorstellen, zoals de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (EPR), de situatie te verergeren. Als EPR-betalingen alleen gericht zijn op recyclingkosten en lokale overheden gaan concurreren op prijs, zal er nog meer plastic afval geëxporteerd worden – in plaats van minder.

De oplossing: een volledig verbod en investeringen in lokale verwerking

Het VK moet verantwoordelijkheid nemen voor haar eigen plastic afval. Dat betekent:

1. Een gefaseerd verbod op plastic afvalexport naar zowel OECD- als niet-OECD-landen.
2. Voldoende financiering voor lokale overheden om afval op een verantwoorde manier te verwerken.
3. Prioriteit geven aan vermindering en hergebruik, in plaats van verbranding en export.

Het VK kan niet beweren voorloper te zijn in de circulaire economie terwijl het haar afvalprobleem simpelweg verplaatst naar andere landen. Een volledig verbod is niet alleen ethisch, maar ook noodzakelijk om aan internationale verplichtingen te voldoen en wereldwijde ecosystemen te beschermen.

Waarom Plastic Soup Foundation dit steunt

Plastic Soup Foundation (PSF) strijdt al jaren tegen plasticvervuiling en de onrechtvaardige handel in plastic afval. PSF ziet dat de export van plastic afval naar landen met minder strenge milieuregelgeving leidt tot ernstige vervuiling, gezondheidsproblemen en onrecht. Juist omdat Nederland een belangrijke schakel is in deze keten, ondersteunt PSF een Brits exportverbod. Dit zou niet alleen de Britse, maar ook de Nederlandse overheid aansporen om:

• Een einde te maken aan de onzichtbare plasticstroom die onze planeet en gemeenschappen vervuilt.
• Echt circulaire oplossingen te ontwikkelen, zoals vermindering van plastic gebruik en betere recycling in eigen land.
• Internationale samenwerking te bevorderen, zodat alle landen hun verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen afval.

PSF gelooft dat een verbod op plastic afvalexport een cruciale stap is naar een eerlijke, duurzame toekomst – voor het VK, Nederland en de rest van de wereld.

Oproep tot actie

Wij roepen de Britse overheid op om een volledig verbod op plastic afvalexport op te nemen in de aanstaande consultatie. Halve maatregelen zijn niet langer genoeg. Het VK moet de wereld het goede voorbeeld geven, niet haar afval